Był rok 1799. Grupa przedsiębiorczych żeglarzy z miejscowości portowej Salem w stanie Massachusetts postanowiła założyć towarzystwo East India Marine Society, zobowiązując się w statucie do przywożenia i kolekcjonowania naturalnych, lub wytworzonych przez człowieka, osobliwości z obszarów położonych za Przylądkiem Dobrej Nadziei (RPA) lub Przylądkiem Horn (Chile).

Takie były początki Peabody Essex Museum — najdłużej działającego muzeum Stanach Zjednoczonych, którego zbiory ogółem obejmują ponad 2,4 miliona eksponatów sztuki i kultury azjatyckiej, afrykańskiej, rdzennej ludności obu Ameryk i wysp Pacyfiku, sztuki marynistycznej, amerykańskiej sztuki użytkowej, a także 24 budynki historyczne. Muzeum uważane jest za jedno z najprężniej rozwijających się w kraju.

Działalność Peabody Essex Museum jest wielopłaszczyznowa. To przede wszystkim bardzo liczne i zróżnicowane wystawy. Muzeum stara się uzupełniać je warsztatami, występami teatralnymi, koncertami, wykładami i pokazami filmowymi. Na przykład wystawie „Origami dzisiaj!” towarzyszyło szereg warsztatów prezentujących różne techniki składania papieru, a także wykład o związkach tych technik z matematyką. Co ciekawe, muzeum nie tylko stara się wzbogacić doświadczenie zwiedzania, by goście mieli okazję jak najdogłębniej poznać i zrozumieć prezentowaną sztukę i kulturę, ale także umożliwia odwiedzającym włączenie się w proces tworzenia ekspozycji. Na przykład w związku z najnowszą wystawą pt. ,,Szczęście małżeńskie, małżeństwo sztuki i obrzędu” (otwarcie 26 kwietnia) — na której będą prezentowane prace artystów z różnych kontynentów zainspirowane ceremoniami ślubnymi — zrodził się pomysł utworzenia albumu ślubnego na stronie internetowej muzeum Pem.org. Odwiedzających ją zachęca się do zamieszczania swoich zdjęć z dnia ślubu z krótkimi wspomnieniami. Wybrane prace staną się częścią instalacji multimedialnej nowej wystawy.

Poza tym muzeum stara się opracowywać i udostępniać on-line wystawy z lat poprzednich, często w formie tzw. mikrostron (ang. microsites). Przykładem tego jest wystawa współczesnej sztuki Karaibów ,,Na progu wysp” z 2005 r., którą można zobaczyć pod adresem http://www.pem.org/island/. Peabody Essex Museum wprowadziło również na swoją stronę ARTscape — narzędzie internetowe, które umożliwia przeglądanie zbiorów muzeum, tworzenie własnych kolekcji, a także poznanie związków istniejących między poszczególnymi eksponatami. ,,Głównie korzystają z tego nauczyciele i naukowcy, ale także duża jest liczba zwykłych użytkowników i osób odwiedzających muzeum. Wielu nauczycieli wykorzystuje ARTscape — do tworzenia autorskiego programu nauczania z powiązanymi ze sobą eksponatami, który daje uczniom przed wizytą w muzeum” — komentuje Dominick Pangallo z Działu PR. Muzeum prowadzi również bibliotekę Philips Library, ze zbiorami dokumentów i manuskryptów, a także angażuje się w projekty konserwacji budynków historycznych.

Niewątpliwie jednym z najbardziej imponujących przedsięwzięć muzeum jest projekt Yin Yu Tang, który obejmuje demontaż, transport i wzniesienie na nowo 200-letniego domu chińskiego. Pierwotnie znajdował się on w małej wiosce w górach regionu Huizhou w południowo-wschodnich Chinach. Zbudowano go dla bogatego kupca około roku 1800 i był on zamieszkiwany przez 8 pokoleń. Dom wystawiono na sprzedaż w latach 90. XX w. Mniej więcej w tym samym czasie władze regionu Huizhou szukały amerykańskiej instytucji kulturalnej chętnej do współpracy przy projektach ochrony i konserwacji budynków historycznych tego regionu, a także przy popularyzowaniu za granicą wiedzy na temat tradycyjnej architektury z tej części Chin. Współpracę nawiązano z Peabody Essex Museum i, pośród innych projektów, uzgodniono przeniesienie domu Yin Yu Tang do Stanów Zjednoczonych.

Dokonano pomiarów, sporządzono dokumentację i rozpoczęto skrupulatną rozbiórkę. Zebrano 2735 elementów drewnianych, 972 kamieni i ponad 60 000 cegieł i dachówek. Wszystko to spakowano do drewnianych skrzyń, przewieziono ciężarówkami szlakiem górskim do portu w Szanghaju, załadowano na statek do Tokyo, a stamtąd przeładowano na statek do Nowego Jorku i ostatecznie dostarczono do muzeum w Salem. Z powodu uszkodzeń w podróży konieczne były prace konserwacyjne i naprawcze, a nawet wymiana niektórych części. Wzniesienie na nowo 2-kondygnacyjnego Yin Yu Tang było żmudne i trwało kilka lat. Gotowy dom otwarto dla zwiedzających w budynku muzeum w 2003 r.

Zwiedzanie Yin Yu Tang to niezapomniane doświadczenie. Sam układ domu jest interesujący: 2 równoległe skrzydła rozdzielone prostokątnym podwórkiem i połączone po bokach ścianami. Podwórko było centrum codziennych zajęć w domu chińskim. Tu bawiły się dzieci, a kobiety wykonywały swoją pracę i plotkowały. Prawie wszystkie okna domu wychodzą właśnie na podwórko, które było głównym źródłem światła dla pokoi — stąd nazwa „studnia nieba”. Pokoje Yin Yu Tang zachowały ślady z przeszłości. Można tam znaleźć np. tradycyjne misternie rzeźbione drewniane okna, tapetę z początku XX w., rządowy głośnik zamontowany w latach 60. (nikt nie mógł go wyłączyć lub ściszyć) itp.

Więcej przedmiotów codziennego użytku, ubrań, zdjęć rodzinnych i listów można zobaczyć w Galerii Yin Yu Tang, mieszczącej się obok domu. Z galerii przechodzi się do pomieszczenia Yin Yu Tang Resource Room. Jest to pokój wypełniony przedmiotami z Chin, które nie tylko można obejrzeć, ale których też można dotknąć, np. tradycyjne wachlarze, stare liczydła i kompasy, gry i układanki czy też książki do poczytania na miejscu (od bajek dla dzieci począwszy, po książki o chińskiej architekturze — w oryginale albo w tłumaczeniu na angielski). Organizowane są również pokazy krótkich filmów dokumentalnych o kulturze chińskiej i o przeniesieniu Yin Yu Tang z Chin do Stanów. Dom można także oglądać na mikrostronie http://www.pem.org/yinyutang/.

Muzeum wkroczyło w trzeci wiek swego istnienia, prawie 2-krotnie powiększając powierzchnię wystawową. Dokonano nowej aranżacji ekspozycji stałych tak, by uwypuklić związki między sztuką a kulturą, jak również ukazać wpływ, jaki na siebie wzajemnie wywierają. Rozbudowano ofertę edukacyjną. Wiele zbiorów udostępniono w formie interaktywnej w Internecie. Otwarto odbudowany dom chiński. Muzeum zapewne na tym nie poprzestanie i będzie dalej rozwijać swoją działalność, szukając nowatorskich sposobów łączenia i prezentowania sztuki, architektury i kultury.